Wandelen door de Veluwe? Daar mis je zoveel als je alleen de bekende plekjes bezoekt. Dit gebied heeft namelijk veel meer te bieden dan alleen de Posbank of het Kröller Müller Museum. Echt wandelen door de Veluwe per voet brengt je bij verborgen pareltjes die de meeste toeristen voorbij lopen. Van stille heidegebieden tot mysterieuze zandverstuivingen.
Zandverstuivingen waar de tijd stilstaat
Stel je voor dat je plotseling in de Sahara wandelt, midden in Nederland. Zo voelt het bij de Witte Zandverstuiving bij Kootwijkerbroek. Dit bijzondere natuurfenomeen is ontstaan door eeuwen van overbegrazing en zandverstuiving. Het zand waait hier nog steeds rond, precies zoals dat duizenden jaren geleden gebeurde. Wandelaars kunnen hier over kale zandheuvels lopen en kilometers ver kijken. De stilte is bijna oorverdovend. Vooral vroeg in de ochtend of vlak voor zonsondergang krijgt dit landschap iets magisch. Het licht speelt dan prachtig met de zandkorrels en schept steeds wisselende schaduwpatronen. Fotografen komen hier graag voor unieke plaatjes die nergens anders te maken zijn. Het gekke is dat dit woestijnachtige gebied omringd wordt door dichte dennenbossen. Dat contrast maakt het extra bijzonder. Kinderen vinden het heerlijk om hier te spelen, want het lijkt net een grote zandbak. De natuur toont hier haar wilde kant.
Paarse heidezeeën die betoveren
Augustus en september veranderen grote delen van de Veluwe in een paars sprookjeslandschap. Iedereen kent inmiddels de Posbank bij Rheden, maar daar is het vaak veel te druk om echt van de heidebloeipracht te genieten. Gelukkig heeft de Veluwe zoveel heidegebieden dat je gemakkelijk rustige plekjes vindt. Het Deelerwoud heeft prachtige heidevelden waar je soms urenlang geen andere wandelaars tegenkomt. De geur van bloeiende heide hangt zoet in de lucht en bijen zoemen tevreden van bloem naar bloem. Overal grazen schapen rustig tussen de paarse struikjes. Die schapen zijn trouwens niet alleen decoratief, ze houden de heide kort en gezond. Zonder begrazing zou alles dichtgroeien met bomen en struiken. De zachte paarse tinten steken prachtig af tegen het diepe groen van jeneverbessenstruiken. Duitsland en België hebben ook heidegebieden, maar de Veluwe combineert heide, zand en bos op een heel eigen manier. Wandelen tussen bloeiende heide geeft een gevoel van rust en ruimte dat moeilijk te beschrijven is.
Wilde dieren die je verrassen
De Veluwe wemelt van het wild, maar je moet wel weten waar en wanneer je moet kijken. Tijdens een wandelvakantie in de Veluwe kan je edelherten, reeën en wilde zwijnen zien leven. Deze leven hier volop, maar ze zijn meestal schuw voor mensen. De beste kans maak je vroeg in de ochtend of in de schemering. Dan komen dieren uit hun schuilplaatsen om te drinken en te eten. Het Deelerwoud staat bekend om zijn grote wildpopulatie. Daar staan speciale wildkijkhutten waar je geduldig kunt wachten tot er dieren verschijnen. Stilte is het allerbelangrijkste. Één verkeerd stapje op een droog takje en de dieren zijn weg. Verrekijkers zijn eigenlijk onmisbaar als je echt wild wilt observeren zonder de dieren te verstoren. Moufflons zie je ook regelmatig. Dat zijn verwilderde schapen met indrukwekkende gekrulde hoorns. Ze zien er stoer uit maar zijn eigenlijk heel vredig. Wilde zwijnen zijn er ook, maar die zijn wat lastiger te spotten. Ze komen meestal ‘s avonds tevoorschijn. Het is fascinerend om te zien hoe goed al deze dieren zich thuis voelen in de Veluwse natuur.
Verhalen uit vervlogen tijden
Wandelen door de Veluwe is eigenlijk wandelen door de geschiedenis. Overal kom je restanten tegen van mensen die hier duizenden jaren geleden al leefden. Hunebedden uit de steentijd liggen verscholen tussen de bomen. Die gigantische stenen zijn door onze voorouders daar neergezet als grafmonumenten. Best knap als je bedenkt dat ze geen hijskranen hadden. Het Kröller Müller Museum ligt midden in het Nationale Park en combineert kunst met natuur. Daar kun je Van Gogh bekijken en daarna door de beeldentuin wandelen. Heel bijzonder. Oude landgoederen zoals Het Loo laten zien hoe rijke mensen vroeger leefden. Die hadden blijkbaar ook al door dat de Veluwe een prachtige plek was om te wonen. Schaapskooi De Woeste Kop bij Garderen toont hoe de heidecultuur er eeuwenlang uitzag. Schaapherders leefden hier samen met hun kuddes in houten hutten. Restanten van bunkers uit de Tweede Wereldoorlog vind je ook nog. Minder vrolijk, maar wel onderdeel van onze geschiedenis. Loopend Vuurtje kent alle verhalen die bij deze plekken horen.
Verborgen waterpareltjes
Water verwacht je misschien niet meteen in de Veluwe, maar er zijn meer beekjes en vennetjes dan je denkt. Die kleine waterplaatsen zijn ontstaan tijdens de ijstijd, toen gigantische ijsblokken smolten. Nu zijn het rustige plekjes waar je even kunt pauzeren. De Mosselse Zegge is een prachtig moerasgebied waar zeldzame vogels broeden. Libellen dartelen er boven het water en maken het tot een kleurrijk natuurschouwspel. Veel vennetjes hebben een donkerbruine kleur door alle bladeren die erin zijn gevallen. Dat geeft ze iets mysterieus. Het water is vaak zo helder dat je de bodem kunt zien liggen. Kleine beekjes kronkelen tussen de bomen door en zorgen voor verfrissing op warme zomerdagen. Het geluid van kabbelend water heeft iets rustgevends na een lange wandeling. De Uddelse Beek en Lunterse Beek horen bij de mooiste waterloopjes van de Veluwe. Amfibieën zoals salamanders en padden vind je er ook. Die komen vooral ‘s avonds tevoorschijn. Kinderen vinden het spannend om met een zaklampje op onderzoek te gaan.
Lekker eten na het wandelen
Na een dag lopen door de Veluwe heb je echt honger gekregen. Gelukkig zijn er genoeg leuke eetplekjes die perfect passen bij zo’n natuurdag. Pannenkoekenhuizen liggen verstopt tussen de bomen en serveren hartige pannenkoeken met spek en kaas. Veel restaurants hebben wild op de kaart staan. Hertenbief en hazenragout zijn echte streekspecialiteiten die je hier extra lekker zijn. Kleine cafés in dorpjes als Nunspeet en Uddel maken vaak hun eigen kaas en bakken dagvers brood. Op boerenmarkten in Harderwijk en Apeldoorn vind je verse producten van boeren uit de omgeving. In bepaalde periodes mag je zelf bosbessen plukken in de bossen. Dat is vooral leuk met kinderen. Door al die frisse lucht en beweging smaakt echt alles extra goed. Er zijn genoeg picknickplekken waar je je eigen boterhammen kunt opeten. Bij de bezoekerscentra kun je drinkwater tappen voor onderweg. Na zo’n wandeldag smaak je pas echt hoe lekker eenvoudig eten kan zijn.
Het hele jaar door andere verrassingen
De Veluwe per voet verkennen is eigenlijk elke maand weer anders. Lente brengt frisse groene kleuren als alles uitloopt na de winter. Wilde narcissen en anemonen toveren de bosbodem dan om tot een wit tapijt. Vogelgezang klinkt extra vrolijk tijdens het broedseizoen. Zomer geeft de langste dagen en warmte om echt lekker buiten te zijn. Herfst kleurt alle bomen geel, oranje en rood. Fotografen komen dan massaal naar de Veluwe voor die prachtige kleuren. Verse kastanjes liggen dan overal onder de bomen. Winter heeft ook zijn charme, vooral als er rijp op de takken zit. Alles kraakt dan onder je voeten. Schaatsen op bevroren vennetjes kan soms nog, als het lang genoeg vriest. Dat gebeurt tegenwoordig niet meer zo vaak. Elke wandeling laat weer nieuwe details zien die je de vorige keer niet zijn opgevallen. Dat maakt de Veluwe zo bijzonder voor wandelaars die er regelmatig komen.
